NASA’nın AutoNav olarak bilinen gelişmiş bir bilgisayar pilotu ile donatılmış Perseverance keşif aracı, Şubat 2021 tarihinde Mars’a inişinden bu yana önemli ilerlemeler kaydetmeye devam ediyor. Perseverance’dan gelen son haber de, Mars yüzeyinde yeni bir hız rekoru kırdığını söylüyor.
Perseverance, 26 Haziran’dan 31 Temmuz’a kadar olan yolculukta Snowdrift Peak olarak adlandırılan alanda 759 metre mesafe kat etti. Dünya’daki bizler için pek etkileyici gözükmese de, ajansın basın açıklamasına göre bu başarı, diğer NASA Mars keşif araçlarının harcayacağı sürenin yaklaşık üçte biri kadar bir sürede elde edildi.
Kaliforniya’daki NASA Jet Propulsion Laboratory’de (JPL) Perseverance’ın keşif aracı planlama yardımcı lideri Tyler Del Sesto, bu arazideki zorlukları vurgulayan bir açıklama yaptı. Del Sesto, “Perseverance’ın daha önce karşılaştığı her şeyden çok daha yoğundu, tamamen büyük kayalarla doluydu” dedi. Ekip, haftalarca sürecek bir yol değişikliği yerine “hemen bu alanın içine daldı.”
Keşif aracının bilimsel araştırmalar için ilgi çekici alanlar arasındaki sürüş süresini azaltmasına yardımcı olan AutoNav sisteminin yetenekleri, Science Robotics dergisinin Temmuz sayısında yayınlanan bir makalede ayrıntılı olarak açıklandı. Yedi yıl boyunca Perseverance’ın AutoNav yazılımı üzerinde çalışan Del Sesto, keşif aracının Snowdrift Peak’teki yolculuğunun Curiosity keşif aracının başarabileceğinden yaklaşık 12 sol (Mars günü) daha hızlı olduğunu belirtti.
Makalenin başyazarı ve görevin JPL’deki robotik operasyonlar baş mühendisi Vandi Verma ise, yaptığı basın açıklamasında “Gezicimiz eski atasözü ‘iki beyin bir beyinden iyidir’in [bizdeki karşılığı “bir elin nesi var, iki elin sesi var”] mükemmel bir örneğidir” dedi ve ekledi: “Perseverance, iki bilgisayar beyninin birlikte çalıştığı ve anında karar vermesine olanak tanıyan ilk keşif aracı.”
Çift beyin ile gelen rekorlar
Bu çift beyin yeteneği, Perseverance’ın, 347,7 metre tek günlük sürüş mesafesi ve 699,9 metre ile insan olmadan en uzun sürüş dahil olmak üzere başka rekorlar kırmasını da sağladı.
Perseverance keşif aracı gezileri sırasında yeni zorluklarla karşılaşmaya devam ediyor. Keşif aracı 7 Eylül’de dördüncü bilim seferine başladı ve Kızıl Gezegenin çevre geçmişine ve antik mikrobiyal yaşamın potansiyel işaretlerine dair içgörüler sağlayabilecek karbonatlar açısından zengin bir sırt olan “Mandu Duvarı”nda gezindi. Bir ekip üyesi, keşiflerin gelişen doğasına dikkat çekti ve Mars’ın özelliklerini gelecekte referans olarak kullanmak için yalnızca gözlemleme yapıldığı günlerin sona erdiğini belirtti.
Sojourner, Spirit, Opportunity ve Curiosity
Mars keşif araçları 1997’den bu yana çok büyük adımlar attı. Her 13 santimetrede bir durması gereken mikrodalga fırın boyutundaki Sojourner’dan, her 0,5 metrede bir duraklayan golf arabası boyutundaki Spirit and Opportunity’ye kadar, gelişim net ve istikrarlı oldu. 2012 yılında fırlatılan Curiosity, sürüş kararlarına yardımcı olmak için bir yazılım yükseltmesi aldı ancak Perseverance’ın daha hızlı kameralar ve görüntü işleme için özel bir bilgisayar da dahil olmak üzere ileri teknolojisi onu diğerlerinden çok daha ayrı bir noktaya yerleştiriyor.
Del Sesto, geçmiş keşif araçlarının mirasına saygı duruşunda bulunarak şunları söyledi: “Elbette, ekipteki herkes bu performans seviyesine ancak devlerin omuzlarında durarak ulaştığımızı biliyor. Sojourner, Spirit, Opportunity ve Curiosity öncü oldular.”
